Wczesna nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną Jagody Cieszyńskiej
Wczesna nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną jest w istocie programem „Kocham czytać” przeznaczonym dla dzieci w wieku przedszkolnym. Teoretyczne podstawy tegoż czytania wynikają z badań neuroobrazowania potwierdzających plastyczność mózgu w tymże wieku oraz z nowej wiedzy na temat przetwarzania informacji przez rozwijający się mózg. W metodzie Wczesnej Nauki Czytania istotne jest powtórzenie sekwencji rozwoju mowy dziecka : od samogłosek, sylab, po wyrazy dźwiękonaśladowcze, do wyrazów i zdań oraz naśladowaniu trzech etapów nabywania systemu językowego : POWTARZANIA, ROZUMIENIA, NAZYWANIA /samodzielnego czytania/. Metoda opiera się na badaniach neurofizjologicznych, potwierdzających , że to sylaba a nie fonem jest najmniejszą jednostką percepcyjną /w wyrazie słyszymy sylaby a nie pojedyncze głoski/. Etapy nauki czytania przedstawia w sposób syntetyczny taki oto schemat:
Czytanie symultaniczne /prawopółkulowe/
-czytanie samogłosek
-czytanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych
-czytanie /globalne rozpoznawanie wyrazów/
Czytanie sekwencyjne /lewopółkulowe
-czytanie sylab otwartych
-czytanie połączeń dwóch sylab
-czytanie sylab zamkniętych
-czytanie nowych wyrazów i zdań
Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania wykorzystuje możliwości przetwarzania języka przez prawą i lewą półkulę mózgu. Dzięki umiejętności samodzielnego odczytywania sylab dziecko będzie mogło czytać nowe teksty i rozumieć je. Autorka metody pisze o tym w ten sposób: „Dzieci, którym podawano nazwy liter czy mniej lub bardziej skutecznie uczono ich głoskowania, nie są w stanie czytać ze zrozumieniem nawet prostych wyrazów i zdań .Dzieje się tak dlatego, że pojedynczej literze nie można przypisać znaczeń, dzieci rozpoznają pojedyncze litery jak znaczki samochodowych marek.”
Nauka odczytywania samogłosek u małych dzieci polega na całościowym ujmowaniu ich obrazu graficznego z jednoczesnym pokazywaniem tzw.: gestów wizualizacyjnych, które poprzez ruch zostają przez dzieci lepiej zapamiętane, oraz w połączeniu z ich znaczeniem. Odczytywanie na przykład samogłosek „aaa” może być połączone np. z obrazkiem na którym mama kołysze swoje dziecko, samogłosek „eee” z obrazkiem na którym płacze jakiś maluch, zaś samogłoski „o” z emocjami zdziwienia, zaskoczenia. Istotne w proponowanym podejściu metodologicznym jest także przygotowanie do rozumienia, że różne sytuacje mogą być nazwane przez taką samą samogłoskę. Należy podkreślić, że obraz samogłoski /litera/ odnosi się do całej sytuacji na ilustracji, a nie do np. obrazka auta z samogłoską „a”. Etap nauki samogłosek realizuje się poprzez powtarzanie, rozumienie a na końcu nazywanie.
Kolejnym etapem jest nauka wyrazów dźwiękonaśladowczych odczytywanych całościowo /globalnie/ a potem na uczeniu się odczytywania kolejnych paradygmatów sylab opartych na tej samej melodii języka np: PA PO PU PE PI PY, MA MO MU ME MI MY itd.
Realizuje się to poprzez czytanie sylab oznaczonych tylko wielkimi literami, czcionką Arial/ bezszeryfową/ a więc bez konieczności zapamiętywania liter drukowanych małych i pisanych wielkich i małych. Na to będzie czas w pierwszej klasie. Dzieci bardzo chętnie układają same napisy do własnych ilustracji np.: mama macha ręką, robi mi PA PA, kurczak piszczy PI PI , krowa mówi MU a koza ME, lokomotywa jedzie i wypuszcza dym z komina : PY PY PY – co daje im przekonanie, że z czytania można mieć wiele przyjemności. Czytanie metodą symultaniczno-sekwencyjną może być jednocześnie programem profilaktycznym w celu zapobiegania dysleksji.